Kimyasallar dünyanın tüm ülkelerinde, sağlık, sosyo-ekonomi ve çevre açısından hem olumlu hem de olumsuz etkiler yaymaktadır. Kimyasal maddelerle çalışmak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri yerine getirilmediği takdirde ciddi iş kazalarına sebebiyet vermektedir. Bu iş kazaları yüksek ölüm ve yaralanma oranları ile çevreye ciddi miktarda zararlara yol açtığında bunun ismi kimyasal felaket olarak adlandırılmaktadır. Bu sebeple endüstriyel bir kimyasal prosesin kontrol kaybı esnasında yüksek miktarlarda tehlikeli madde oluşması beklenen fabrikalarda, tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve muhtemel kazaların insanlara ve çevreye olan zararlarının en aza indirilmesi amacıyla, yüksek seviyede, etkili ve sürekli korumayı sağlamak için alınması gerekli önlemler ve müdahale yöntemleri önceden belirlenmelidir. Ayrıca acil durum planlarının kapsamlı bir şekilde hazırlanması ve herhangi bir felaket durumunda acil durum sürecinin nasıl yönetileceğinin önceden tatbiki de gereklidir. Özellikle kimyasal üreten, kullanan ve depolayan fabrikalarda kimyasal sızıntılara yönelik mücadele ve acil durum yönetim şekli fabrikanın tüm çalışanları ve yöneticileri tarafından bilinmelidir. Bu bağlamda çalışmamızda bir çevre felaketi ve kimyasal felaket olarak bilinen; yaşanan felaketin etkisi ile derhal ve yıllar içerisinde 15 bin ile 20 bin arası ölüm sayısına ulaşılan Bhopal Felaketi değerlendirilmiştir. Hindistan’da tarım ilacı üreten fabrikada meydana gelen felaketin çıkış nedenleri incelenmiş; bu nedenlerden hareketle acil durum yönetim şekli belirlenmeye çalışılmıştır. Acil durum yönetim sürecinde hangi başlıklara dikkat edilmesi gerektiği ile kimyasal nedenli acil durumlarda mücadele ve yönetim şekli belirlenerek, benzer yapıda firmalara değerlendirme yapabilecekleri tespitler aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kimyasal Felaket, Acil Durum Yönetimi, İş Sağlığı ve Güvenliği, Acil Durum Planı
|