Günümüzde çalışma yaşamına dahil olan kadınların sayısı giderek artmaktadır. Çalışma hayatının kendine özgü zorlukları, kadınların ev içi rollerinin ağırlığı ve toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, kadınlara yönelik sosyal korumanın daha geniş kapsamda ele alınmasını gerektirmektedir. Analık hali, kadınlarda sosyal koruma ihtiyacının en belirgin olduğu dönemlerden biridir. Bağımlı çalışan kadınların analık halindeki hakları, çeşitli mevzuatlarla düzenlenmiştir. Sosyal sigorta sisteminde bağımlı çalışanlar, “4A” sigortalılığı bünyesinde ele alınmaktadır. Bağımlı çalışan kadınların analık halindeki haklarının temel dayanakları büyük ölçüde sosyal sigorta mevzuatına ve iş mevzuatına dayanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, kadınların analık halindeki haklarını anılan mevzuatlar çerçevesinde değerlendirmektir. Araştırmada veri toplama amacıyla doküman analizi, analiz tekniği olarak “örnek olay” yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada sadece bağımlı çalışan statüsündeki kadınların analık halindeki hakları, iş ve sosyal sigorta mevzuatı açısından ele alınmıştır. Her iki mevzuattan doğan haklar, parasal edimler ve diğer edimler olarak sınıflandırılmıştır. Parasal edimler emzirme ödeneği, geçici iş göremezlik ödeneği, doğum yardımı ve yarım çalışma ödeneğidir. Diğer edimler izin hakları, yardımcı üreme yöntemi destekleri ve doğum borçlanmasıdır. Başkasının bakımına muhtaç olan çocuklara sahip olan anneler için de ilave haklar söz konusudur. Kadınların analık halindeki izin hakları, doğum öncesi izinler ve doğum sonrası izinler ile zorunlu izinler ve isteğe bağlı izinler olarak sınıflandırılmıştır. Parasal edimler ise primli ve primsiz ödemeler kategorisinde sınıflandırılmıştır. Araştırmada anılan edimler süre, tutar ve hak kazanma koşulları ile birlikte değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, primli kapsamdaki bazı ödeme tutarlarının, hak kazanma koşulu ve prim oranı ile birlikte değerlendirildiğinde iyileştirme ihtiyacı içinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Analık Hali, İzin, Parasal Edimler
|
